De Taxonomische indeling
De Taxonomie is de wetenschap van het indelen. (Taxon betekent groep.) Op het plaatje in de rechter zij-balk, zie je de taxonomische indeling voor de bacteriesoort staphylococcus aureus. Een taxogram heeft acht taxonen die onder elkaar staan. Dat zijn de acht basis taxonomische rangen. Er bestaan ook tussenliggende taxa, en soms kun je taxa even weglaten. De reden waarom ik de taxonomie uitleg is omdat ik een overzichtelijk beeld wil creëren, want in dit werkstuk komen veel moeielijke begrippen voor en aan de hand van de taxonomische indeling hoop ik dat de informatie beter te begrijpen is.
Handig om te weten is dat bijna alles taxonomisch ingedeeld kan worden; niet alleen in de biologie maar ook ;plaatsen en gebeurtenissen. Je maakt dus een taxonomische indeling om ergens een bepaald overzicht in te creëren. De biologie is bezig met het indelen van levende organismen. Ze zoeken nieuwe, vinden ze , beschrijven ze, benoemen ze en dan delen ze ze in.
De naam MRSA staat voor; Meticilline-resistente Staphylococcus aureus. Dit is een hele mond vol! Dus dit verdient enige toelichting. In de naam zit heel veel betekenis van de bacterie zelf! Daarom zul je merken dat het interessant is om te weten waar deze wetenschappelijke begrippen voor staan.
Allereerst laat ik aan de hand van de taxonomische indeling zien dat de naam in verschillende stukken te verdelen is.
MRSA wordt MR - S (-) A. Dit ziet er waarschijnlijk heel gek uit maar ik hoop dat ik het allemaal goed uit kan leggen!
Op het plaatje rechts zie je een taxogram. In de taxogram staan zes taxons (groepen) onder elkaar.
Het begint allemaal met het [Rijk]: Bacteria, dan volgen [Stam], [Klasse], [Orde], [Familie], [Geslacht] en [Soort]: Deze héle reeks indeling is voor dit werkstuk niet belangrijk. Maar wat ik wel belangrijk vind zijn de laatste twee taxa.
Het geslacht: Staphylococcus
De Soort: Staphylococcus Aureus
(een onder Soort:) Meticiline Resistente Staphylococcus Aureus
Met andere woorden wil ik hiermee duidelijk maken dat MRSA een afstammeling is van de Soort Staphylococcus aureus. Dit houdt dus in dat er eigenlijk een familie stamboom van bacteriën bestaat, waarvan MRSA een afstammeling is. MRSA staat niet in de taxogram aangegeven maar dat komt doordat ik geen plaatje heb gevonden waarin de ondersoort MRSA was toegevoegt.
Staphylococcus
Staphylococcus (in het Nederlands; Stafylokokken) De naam Staphylococcus is in 1881 bedacht door de Schotse chirurg Alexander Ogston. Hij ontdekte dit nieuwe geslacht tijdens operaties in abcessen. Stafylokokken zijn grampositieve kokken (kogelbacteriën) die in druiventrosvorm liggen (zie tweede plaatje in de rechter zijbalk.) (staphyle is het Griekse woord voor druiventros). Ze zijn niet beweeglijk, hebben geen kapsel en zijn ongeveer 0,8 micrometer in diameter. Op vaste voedingsbodems groeien ze in grote, ronde, glanzende kolonies, met een goudgeel pigment. Ze groeien het beste in een zuurstofrijk milieu, aëroob, maar kunnen ook zonder zuurstof: ze zijn facultatief anaëroob (=dat je met en zonder zuurstof kunt). Deze bacterie kan toxinen (giftige stoffen) vormen.
Stafylokokken komen bij ons voor op onze huid, in ons haar en in onze neus. Het zijn namelijk commensalen van huid- en slijmvliezen; dat betekent dat ze erg lijken op de cellen die op je huid voorkomen. Het geslacht heeft ongeveer 20 soorten. Bij een soort aanduiding wordt het geslacht met een hoofdletter aangegeven zoals; S. aureus, S. epidermidis en de S. saprophyticus; Deze 3 soorten van het geslacht Staphylococcus zijn bij de mensen het bekendst als ziekteverwekkers. Staphylococcus aureus behoort hierbij zoals je ziet. Deze soort (S. aureus) ga ik verder uitvergroten.
Staphylococcus aureus
De bacterie S. aureus wordt beschreven als een nosocomiale pathogeen.
1 Nosocomiaal betekent door verblijf in ziekenhuis veroorzaakt.
2 Pathogeen betekent dat de bacterie ziekmakend is.
Daardoor heeft S. aureus;
-Een hoge morbiditeit (=aantal ziektegvallen)
-Een hoge mortaliteit (=aantal sterftegevallen)
Uitzondering: 30% van de mensen heeft de bacterie maar merkt daar niks van. Deze mensen worden dragers genoemd. Ze merken niks doordat hun natuurlijke weerstand de bacterie onder controle houdt.
1 Nosocomiale- en community acquired infecties
Een infectie wordt ook ingedeeld op de plaats waar hij voorkomt; in of buiten het Ziekenhuis/Zorginstellingen.
-'nosocomiale infecties' betekent infecties die leven in een ziekenhuis/zorginstelling
-'community acquired infecties' betekent infecties die leven onder de algemene bevolking
2 Pathogenese = ziekteverwekking
Bij S. aureus-infecties ontstaan ontstekingen waar pus uit komt. Maar ongeveer 30% van de mensen zijn dragers, maar krijgen geen infectie. Met andere woorden zijn er twee groepen;
-Mensen die geïnfecteerd raken en ziek worden; verschild van een beetje ziek, tot zeer ernstig ziek.
-Mensen die geïnfecteerd raken maar daar helemaal niks van merken. De zogenoemde dragers.
Coagulase
Staphylococcus aureus is een coagulase positieve bacterie want S. aureus produceert het enzym coagulase. Niet-coagulase producerende stafylokokken zoals S. epidermidis, zijn weinig virulent (minder ziekmakend).
Coagulase is een enzym dat de omzetting van fibrinogeen naar fibrine katalyseert (=versneld).
In het boek 'interpretatie van medisch laboratoriumonderzoek' van J.A. Raymakers stond het volgende zinnetje.
'Coagulase is een virulentiefactor en is gedeeltelijk medebepalend voor pathogeniciteit van deze bacterie.'
Deze zin zegt met andere woorden dat het enzym 'coagulase' ziekmakende kracht heeft en daardoor gedeeltelijk medebepalend is voor het veroorzaken van een ziekte.
Endogene en Exogene infecties
-Endogene infecties, houdt in dat de infectie op je eigen lichaam ontstaat.
-(Bij dragers) Als de weerstand van een drager wat lager wordt, kan de natuurlijke weerstand minder bescherming bieden en kan er een infectie uitbreken. De drager loopt dan bijvoorbeeld huid beschadiging, wondjes of verzwakking op en de bacterie grijpt zijn kans.
Exogene infecties, houdt in dat de infectie via contact met een ander lichaam ontstaat.
-S. aureus kan door mensen in de omgeving verspreid worden. Via direct of indirect contact kunnen stof of huidschilfers worden overgebracht op anderen. S. aureus is goed bestand tegen uitdroging en kan een lange periode (weken) buiten het menselijk lichaam overleven.
Infectie soorten
Infecties met S. aureus worden verdeeld in;
-huidinfecties; oppervlakkige infecties van de huid en huidorganen.
-invasieveinfecties; infecties van de inwendige organen.
De ziektebeelden zijn heel verschillend, daarom ga ik 'huid'- en 'invasieve' infecties in het tabblad 'ziekteverschijnselen' verder aanhalen.
